Art is everywhere

In de tweede week van september schoof ik als kersverse nieuwe projectmedewerker participatie aan bij een van de activiteiten van het CMK Lab Dans. In een driedaagse workshop getiteld ´Art is Everywhere´ ontmoetten pabostudenten van de HAN en studenten Docent Dans van ArtEZ elkaar in een van de theaterzalen van ArtEZ hogeschool voor de kunsten in Arnhem. Ik probeerde zo open mogelijk aan deze driedaagse te beginnen en schreef dit verslag. Ik verwachte terecht te zullen komen in een leslokaal. Stoelen en tafels aan de kant geschoven en dansende studenten. Jazz, hiphop of toch ballet? Ja, ook ik dacht tot voor kort dat dans vooral om dansstijlen en choreografieën ging.

De pabostudenten van de HAN begonnen op 9 september aan hun eerste dag in een van de theaterzalen die het ArtEZ-gebouw rijk is. Een ruime zaal, hoge plafonds, donkere muren, een houten vloer en een tribune. Een ruimte met een warme uitstraling waardoor iedereen zich meteen op zijn gemak voelde. De ene student kwam in sportkleding, de ander in een dagelijkse schooloutfit.

Misschien is dans wel een veertje in de lucht

De studenten werden meteen aan het werk gezet.´Wat is dans?´ Vroeg Lynn Kosakoy, de dansdocent aan de pabostudenten. Er werden schriften uitgedeeld waarin ze deze vraag konden beantwoorden. Terwijl iedereen aan het schrijven was zei Lynn: ‘Misschien is dans wel een veertje in de lucht’.

Vervolgens werd de studenten gevraagd op hun rug te gaan liggen, verspreid door de zaal. Door de stilte hoorde je de buik van een van de studenten flink rommelen. Waarschijnlijk in alle haast geen tijd gehad voor ontbijt. Iets waar ik mezelf zo nu en dan ook nog steeds op betrap. De buik rommelde, de medestudenten begonnen te giechelen. Lachen en elkaar aankijken, iedereen voelde zich in eerste instantie een beetje ongemakkelijk. Aan de houding van de studenten kon ik zien dat sommigen het eerste uur nog zoekende waren. Zoekende naar hun plek in de ruimte, zoekende naar hoe zij hun lichaam moesten gebruiken, zoekende naar wat dans hen precies te bieden had.

Lynn vroeg of de knieholtes de grond raakten, of de rug de grond raakte? Je zag de studenten meer en meer ontspannen. De focus verplaatste zich van bezig zijn met de omgeving naar hun eigen lichaam.

Tijdens de opdracht ‘tableau vivant’ kwam de hele groep los. In groepsverband beeldden de studenten een levend schilderij uit. De ene groep op basis van het woord ‘herfst’ de andere groep had als uitgangspunt het woord ‘verkeer’. Door te beginnen bij heel alledaagse situaties kon iedereen meedoen en werd de fantasie geprikkeld. Er was ook direct materiaal waarmee verder gewerkt kon worden, door het beeld in beweging te zetten (verzin nog een beeld, ga van stap 1 naar stap 2 in een vloeiende beweging, of als een robot, met veel kracht, plotseling etc.). Spelen met tijd, kracht en ruimte.

De volgende opdracht die Lynn introduceerde was het maken van duo’s. De een is de kunstenaar, de ander een blok steen dat in vorm gebracht mag worden. De een maakt dus een beeld van de ander. Iedereen was muisstil en gefocust op de beweging van het eigen lichaam en dat van de ander. Met oog voor detail werden de lichamen in vorm gebracht. De duo’s waren één met hun lichaam, het was fascinerend om naar te kijken. Zachtjes, teder en met gevoel brachten de kunstenaars het lichaam van de ander in vorm. Sierlijke beelden als resultaat. Het deed me denken aan een zwaan die met haar sierlijke en ronde lichaam door een meertje dobbert.

Ook ik kreeg zin om te dansen

De studenten die nog geen drie uur geleden zoekende waren naar hun plek, straalden nu. Er heerste een ongedwongen sfeer. Niks was fout en alles was goed. De vrije sfeer kwam niet alleen door het niet-schoolse uitstraling van het lokaal, maar grotendeels door dansdocent Lynn en de opbouw die zij in haar les hanteerde. De uitnodigende energie, toenadering en haar houding zorgden ervoor dat iedereen op een ongedwongen manier gemotiveerd werd om te dansen. Ook ik kreeg zin om te dansen.

Vervolgens werden er vijf groepen gemaakt. Iedere groep kreeg een schilderij te zien. Dit schilderij werd door middel van dans uitgebeeld. Al deze opdrachten lieten mij zien dat dans zoveel meer is dan ik altijd heb gedacht. Ook de pabostudenten kwamen hier door alle verschillende oefeningen en de uitleg van een aantal dansbegrippen  (creatief expressive benaderingswijze, tijd, kracht, ruimte, tableau, diagonaal, duet, spiegelen, patronen, muzikaliteit, een verhaal vertellen zonder woorden), spelenderwijs achter.

De eerste dag van de driedaagse workshop zat er op. De pabostudenten voelden zich thuis in de theaterzaal en bewogen vrij en met plezier door de ruimte. Na afloop van deze eerste dag schreven de studenten in hun logboek hoe ze het hadden ervaren. ´Je hoeft niet perse alleen danspasjes te doen, maar je kan het ook met andere schoolvakken combineren, het is zoveel meer dan alleen een choreografie,’ vertelde een van de studenten. Een van de andere studenten vulde aan ‘Ik vond dansen maar dansen. Niets voor mij. Leuk met wat biertjes op, maar that’s it. Hier heb ik geleerd dat het ook voor mij leuk kan zijn.’

Het was indrukwekkend om te zien hoe de studenten in nog geen zes uur een ander beeld van dans hadden gekregen. Dit was niet het enige wat ze mee naar huis namen. Ook hadden de studenten geleerd om vakoverstijgend te werken, om dans te combineren met thema’s, beelden, muziek en onderwerpen die raken aan andere schoolvakken.