Evaluatie CMK 2017-2020

Het jaar 2020 en de eerste helft van 2021 was een ingewikkelde periode door de coronacrisis. De crisis had grote gevolgen: scholen en culturele instellingen moesten (tijdelijk) de deuren sluiten, culturele activiteiten werden opgeschort en het online-onderwijs deed zijn intrede. Ondanks deze omstandigheden draaide het CMK-programma door, maar dit had natuurlijk gevolgen voor de uitvoering van de programmaonderdelen. Het geven van gastlessen door vakdocenten in scholen was bijvoorbeeld nauwelijks mogelijk, maar (online) trainingen aan leerkrachtenteams konden wel plaatsvinden. Met toestemming van het FCP en de provincie Gelderland hebben we het CMK-programma verlengd tot 1 juli 2021. Hierdoor is het merendeel van het programma uitgevoerd. In dezelfde periode schreven we ook het plan voor CMK 2021-2024, in 2021 startten we met de uitvoering.  

Doelen en resultaten  

De projectdoelstellingen zijn, eind schooljaar 2020 – 2021, voor de meeste projecten (78%) gedeeltelijk bereikt. 19% heeft de projectdoelstellingen volledig bereikt, 3% in het geheel niet. Met name de coronamaatregelen en de belemmeringen die deze hebben opgeleverd hebben voor vertraging in de realisatie gezorgd. Wel is een grote mate van flexibiliteit aan de dag gelegd onder het motto: ‘als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan’ en ook dat was erg leerzaam gebleken: online bleken er toch meer mogelijkheden te zijn dan men van tevoren had bedacht. Van de projectleiders die vanuit culturele instellingen opereren zegt 44% de doelstellingen volledig bereikt te hebben.  

Belang cultuureducatie breed onderschreven

Men is qua projectresultaat vooral tevreden over de groei die de leerkrachten hebben doorgemaakt. Op teamniveau is een ‘boost’ ontstaan, het belang van cultuureducatie wordt breed onderschreven en er zijn veel stappen gezet om cultuureducatie verder te borgen in het onderwijs. Leerkrachten hebben meer inzicht en kennis opgedaan, zijn vaardiger geworden, en hebben meer zelfvertrouwen gekregen in de uitvoering van culturele activiteiten. Eén van de succesfactoren hierbij is de koppeling of integratie met andere vakken en leergebieden, thematisch onderwijs en methoden. Daarnaast heeft de procesgerichte didaktiek een grote vlucht genomen: deze didactiek ligt dicht bij de algemene leerkrachtvaardigheden, en leerkrachten kunnen zelf de opbrengsten zien die deze methode bij de leerlingen genereert. Dat kwam de draagvlak voor cultuureducatie verder ten goede.  

Doorgaande leerlijn en samenhangend cultureel programma

Bij 90% van de projecten is actief de verbinding gelegd tussen cultuureducatie en andere vakken en leergebieden. Veel projecten binnen CMK zijn hier ook specifiek op gericht. De verbinding wordt vooral gelegd met onderwijsmethodieken als Blink, Jeelo en IPC, maar ook met basisvakken als taal, rekenen en wereldoriëntatie. Hoe dit in de praktijk gestalte krijgt wisselt en is afhankelijk van de vraag en de visie van de school. Leerkrachten vinden het zelf soms lastig deze verbindingen te leggen; de coaching en ondersteuning vanuit de CCE’s en de culturele instellingen zijn veelal op het maken van deze verbindingen gericht. Een project als Reizen in de Tijd legt de verbinding tussen schoolthema’s en de lokale omgeving; scholen zien hier een grote meerwaarde in. Te zien is dat deze ontwikkeling invloed heeft op de manier waarop de doorgaande leerlijnen worden ingericht. Binnen de projecten maar ook binnen de individuele scholen brengt men hier eigen accenten aan, wat de doorgaande leerlijn meer dynamiek geeft. Het wordt meer ‘schooleigen’.  

Beleid en draagvlak

Vrijwel alle scholen (97%) hebben iemand op school die de taak ICC uitvoert. Ook een visie op cultuureducatie is op de meeste scholen aanwezig, al is die visie soms gedateerd. Voor de scholen die geen visie hebben ontwikkeld of waar de visie moet worden bijgesteld of aangescherpt, wordt dit een speerpunt in CMK3. Het draagvlak voor cultuureducatie is groot, zowel bij de leerkrachten als bij de directies. De positieve resultaten van de afgelopen jaren CMK hebben hier zonder meer aan bijgedragen. Maar het heeft onderhoud nodig: tijdsdruk, andere prioriteiten en mobiliteit kunnen het draagvlak voor cultuureducatie onder druk zetten. 

Afstemming en samenwerking met het onderwijs

91% werkt bij de uitvoering van de projecten samen met externe (culturele) partijen. Het vaakst (50%) werkt men samen met kunstenaars en ZZP’ers, doorgaans uit de eigen omgeving. Ook werkt men veel samen met culturele instellingen en/of verenigingen (43%). De afstemming tussen leerkrachten en vakdocenten binnen de projecten is voor het overgrote deel volgens verwachting verlopen. Er zijn gezamenlijk project- en werkdoelen gesteld, de onderlinge rolverdeling en verantwoordelijkheden zijn uitgesproken en er zijn heldere afspraken gemaakt. De lijntjes met het onderwijs waren kort (soms zelfs korter dan verwacht).

  

Waardering

De gemiddelde tevredenheid over de projectresultaten in het kader van Cultuureducatie met Kwaliteit, weergegeven in een waarderingscijfer van 1 (zeer onvoldoende) tot en met 10 (zeer goed) is een 7,0. Men geeft aan dat men tevreden is over het verloop van het project, zeker gezien de maatregelen rondom Covid. Over de gehele linie valt te concluderen dat de projectleiders van oordeel zijn dat er al veel bereikt is, maar dat het werk nog niet is gedaan. Er zijn veel stappen gezet die vragen om vervolgstappen. Uit de evaluaties blijkt dat de motivatie om door te gaan met het project hoog is; men is de juiste weg ingeslagen maar het eind is nog niet in zicht. Daarnaast is er tevredenheid over de manier waarop binnen het onderwijs een andere houding is ontstaan ten aanzien van kunst en cultuur. Het belang ervan wordt breed onderschreven en men slaagt er steeds meer in het een plek te geven die past binnen de school. Er zijn de afgelopen jaren bovendien goede producten ontwikkeld: nieuwe methodes, doorgaande leerlijnen, passende activiteiten, handvatten voor leerkrachten, scholingstrajecten- zaken die men nog langere tijd in kan zetten. En, niet in de laatste plaats: men heeft zich door de omstandigheden moeten bekwamen in andere (online) vormen van kennisoverdracht. Dit heeft nieuwe kennis opgeleverd die in de toekomst ook nog eens van pas kan komen. De tevredenheid over de inzet en ondersteuning van Cultuur Oost is eveneens hoog met kwalificaties als ‘prettig en adequaat’, ‘denken goed mee’, ‘deskundig’, ‘praktisch en realistisch’, ‘behulpzaam en betrokken’, ‘goede communicatie’, en ‘houden ons scherp’. Enig genoemd minpunt is dat men relatief veel tijd kwijt is aan administratieve afhandelingen, verantwoording en overleg.