‘Iedereen is leerbaar’: Muziek voor kinderen met een zeer laag IQ

Iedereen is leerbaar

“Juist voor deze kinderen is muziekonderwijs een uitdaging. Niet met de insteek ‘als ze het maar leuk hebben’; nee, ze zitten op school om iets te leren. Ik wil ze stimuleren in hun ontwikkeling, want iedereen is leerbaar. Ik heb veel ervaring met zeer ernstig verstandelijk gehandicapten en heb een methodiek ontwikkeld, waarbij ik klank als communicatiemiddel benader. Het is een speelse manier, zonder oordelen.

Naar het bos

Levi, Max, Sjoerd, Josko, Eran en Logan wachten vol ongeduld op juf Jacqueline. Ze gaan muziek maken! Het is de derde les en ze kennen inmiddels de opbouw. Het begroetingslied met de gitaar begint. Elk kind wordt met naam in een eigen couplet begroet en mag de snaren van de gitaar beroeren. Wat wordt er gelachen! Eran neemt de tijd en strijkt langzaam langs alle snaren, van boven naar beneden en weer terug, terwijl Levi een snelle roffel geeft. De klas hoort het lied van het notenbomenbos, ze ‘stappen’ op de maat van de muziek erheen terwijl de leerkrachten zachtjes het lied zingen. “Hoor je het? De nootjes vallen uit de boom.”

Uit een grote tas komen bijzondere instrumentjes. Jacqueline bespeelt ze een voor een en ziet wie er belangstelling voor heeft. Max wil de notenslinger. Alle kinderen bespelen uiteindelijk ‘een noot’.  Dan is het tijd om het bos te verlaten. “We gaan eruit”, roept Max, “moe” hij steekt zijn duim in de mond. De les eindigt met een slotlied voor elk kind ‘Dag Sjoerd, dat was het weer, tot de volgende keer.’

Leren verklanken: workshops en gitaarlessen voor leerkrachten

Jacqueline van Koolwijk vertelt over het traject dat ze ingezet heeft op de Kom: “Ik leer docenten onbevangen en vrij muziekles te geven hier op school. In een workshop over de methode leren ze de basishouding: het loslaten van oordelen en het waarnemen van wat het kind doet en daarin meegaan. In daaropvolgende gitaarlessen leren ze meeklinken met het kind. Verklanken noem ik dat, afstemmen op vibratie, de klank fungeert als tolk. Zo voelt het kind dat het gehoord wordt. Dan geven we samen vier muzieklessen in de klas, de laatste les doet de leerkracht helemaal zelf. De lessen hebben een duidelijke structuur, daaronder ligt de basishouding en erbinnen ligt de ruimte waar het kind zichzelf kan zijn.”